İzmir, Karşıyaka, Aksoy mahallesi, Yalı caddesine cepheli şu anda "KSK sosyal tesisi" olarak kullanılan yaklaşık 4000 m2 büyüklüğündeki, mülkiyeti tahminen gençlik ve Spor bakanlığına ait olan arsa için, Amerikan Cannon proje şirketince Kasım 1998 tarihli bir öneri avan proje hazırlanmıştır. Bu proje, sosyal tesisin arkasında mevcut stadyum için de önerileri kapsamaktadır.

1/500 Ölçekli avan projesi ve maketi kamuoyuna duyurulan proje, mevcut imar planına ve imar haklarına aykırı unsurlar içerdiği için Karşıyaka belediye meclisine ayrıcalıklı imar hakkı talebi ile onay için sunulmuştur. Ancak hem meclis imar komisyonu, hem de bazı meclis üyeleri önerilen bu projeyi bu durumuyla uygulanamaz bulmuşlar ve meclisten geçmesine vermemişlerdir. Ayrıca mimarlar odası İzmir Şubesi Kent ve Çevre komisyonu da bu proje ile ilgili olarak olumsuz bir raporu kamuoyuna açıklamıştır.

Plaza için önerilen arsa bugün KSK sosyal tesisleri olarak kullanılmakta olup, mevcut bina iki katlı ve tahminen toplam 1500 m2 lik yapı alanına sahiptir. İncelendiğinde arsanın emsal imar hakkı, en aşırı yoğunlukla 8 katta 23000 m2'dir. Arkadaki mevcut stadyum ise 23000 m2.lik bir arsayı kapsamaktadır.

Amerikan Cannon proje şirketince önerilen KSK Plaza projesi, 60000 m2. yi aşan bir yapı alanı ile 34 katlı bir yapılaşmayı önermektedir. Bu proje içinde; alışveriş merkezi, otel ve konut (Rezidans ve penthouse olarak adlandırılmaktadırlar) fonksiyonlarını içermektedir. İlk üç kat alışveriş merkezi, 4 ncü kat konferans salonları ve sinemalar, 5 nci kat restoranlar olarak proje hazırlanmış olup, bunların üzerindeki altı kat otele, bunun üzerindeki tüm katlar da (22 kat) konut için ayrılmıştır. Plazanın arkasında ayrıca üç katlı 8160 m2.lik kapalı spor salonu önerilmiştir. Arka arsada bugün stadyum olarak kullanılan alan ise, aynı amaçla 10000 kişilik kapalı tribünlü olarak projelendirilmiştir.

Bu öneri projenin en önemli noktası, arsanın mevcut imar hakkının yaklaşık üç misli bir yapılaşmayı öngörmesidir. Projeyi hazırlayan Amerikan Cannon Proje firması, kamuoyunca, İzmir Basmane' de inşaatı süren "Dünya Ticaret Merkezi" nin de projesini hazırlamış olmakla tanınmaktadır. O projede de mevcut imar haklarının iki misli bir yapılaşma öngördüğü için Mimarlar Odasının olumsuz rapor vermesine rağmen Büyükşehir Belediyesinden bu projeye ruhsat alınmıştır.

Amerikan Cannon Proje firmasının, Türkiye'deki projeleri için bazı Türk Mimarlık şirketleri ve mimarlarını da proje işinde ve uygulama kontrolünde aracı veya ortak olarak kullanmakta olduğu görülmektedir. Bu firmanın ürettiği projelere bakıldığında, Amerikan menşeli firma olmasının dışında bir özellik görülememektedir. Yani bu projeler, Türkiye'ye ve İzmir'e ileri teknoloji ve estetik tasarımlar getirmemektedir. Avan projelerin bütününde tasarım hataları olduğu gibi, teknik hataları de içerdiği Mimarlar odası İzmir Şubesince tespit edilmiştir. Amerikan Cannon proje firmasının getirdiği projelerin çok çok mükemmellerini Türkiye'de ve hatta İzmir'de yapabilecek bir çok mimarlık ve şehircilik proje şirketi vardır. Yerel gazetelerin birinde KSK Projesi için 400 000 dolar harcandığı yazılmaktadır. Yani Amerikan  Cannon firması ve onun Türk ortağı veya aracısı olan proje firması, hazırlanmış olan 1/500 ölçekli avan proje için bugünün parasıyla 135 milyar TL. aldığı tahmin edilebilir. Hazırlanmış olan projenin hem şehircilik ve imar koşullarına uymaması, hem de içerik ve niteliği açısından yetersiz oluşu nedeniyle böyle büyük miktardaki bir proje ücretinin, yalnızca Amerikan menşeli proje firması olması dolayısıyla tercih ve ödenmiş olabilirliği ihtimali düşündürücüdür.

Öneri proje ile, KSK' nin spor dışı amaçlar için kullanılmış olma ihtimali de akla gelebilir. 1998 yılının 30 Eylül'ünde yürürlüğe giren yeni vergi yasası ile daha önce spor kulüpleri vasıtasıyla yasallaştırıldığı tahmin edilen vergi dışı kazançların artık aynı yöntemle aklanamayacağı ve bazı işadamları ve holdinglerce madden desteklenen spor kulüplerinin maddi sıkıntılara girmiş olduğu da ayrı bir gerçek olarak karşımıza çıkabilir. Spor kulüplerinin bazı işadamları ve holdinglerce madden desteklenerek ayakta durabilmeleri yerine daha kalıcı ve sürekli maddi kaynakların yaratılması ve kulüplerin halk tabanına ulaşabilmesi için çözümler üretilmesi gerekmektedir. Ancak bu çözümler; hiçbir zaman kent halkının zararına olabilecek arsa ve araziye dayalı ayrıcalıklı imar hakları ile elde edilen rantlara dayalı olmamalıdır. Ne yazık ki Beşiktaş Plaza ve GS stadyumu örnekleri spor camiasında bu tür girişimlerin meşrulaştırılması yönünde teşvik edici olmuşlardır.

KSK' nin Gençlik ve Spor Bakanlığı'ndan kiralamış olduğu bu arsa üzerinde; şehircilik ilke ve koşullarına uygun çözümler oluşturularak da çok daha yararlı tesisler elde edilebilir. Bu tesisler ayrıca, kent siluetini de olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde tasarlanabilir.

Yaklaşık 4000 m2. büyüklüğündeki arsa üzerine yeni bir yapı yapılması düşünüldüğünde, aynı sahil şeridi üzerinde emsalleri görüleceği üzere, yasal emsal yapı haklarını aşmamak şartı ile yüksek bir yapı tasarlanması söz konusu olabilir. Ve hatta bu yükselmenin sağlayacağı olumlu faktörler de olacaktır. Bu öneriyi rakamlara dökersek; mevcut arsanın imar planındaki 5' er metrelik bahçe çekme mesafelerinin 15' er metreye çıkarılması ile aynı yapı yoğunluk hakkını geçmeyecek şekilde 20 katlı zarif ve estetik yüksek bir yapı oluşturulabilir. Bu şekilde hem komşu binalardan daha ayrık hem de zemin katta arsanın 3/4 'üne yakın bir kısmının da açık yeşil alan olarak düzenlenmesi imkanı oluşacaktır. Gene "KSK PLAZA" adı verilebilecek olan bu projenin bu şekilde yüksek yapı olarak düzenlenmesi de, bilimsel kentsel tasarım ilkeleri açısından, kentsel bir odak noktası (landmark) ve kentsel prestij binası oluşturması yönünden de karşı çıkılabilecek bir durumu söz konusu olmayacaktır. Bu yüksek yapı içinde; KSK için idari bölümler, kafeterya, restoran, lokal, konferans salonları, kapalı yüzme havuzu, cep sineması, tiyatro salonu, sağlık ve spor merkezi, eğitim ve spor salonları, sportif amaçlı konaklama birimleri gibi benzer sportif sosyal ve kültürel fonksiyonlar düşünülebileceği gibi, ayrıca merkez niteliğinde olmayacak büyüklükte alışveriş birimleri de (spor malzemeleri satışı, müzik market,...vb.) önerilebilir. Bunun yanında plaza binasının zemin katı boş bırakılarak, stadyuma ulaşım için rahatlık sağlanabilir.

Bu projenin arkasında yer alan stadyumun tribünlerinin de genişletilerek 10000 kişilik hale getirilmesi de olumlu bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Gerçekte, Karşıyaka halkı için tek olan uzunca yıllardır kullanılan bu stadyumun yapıldığı yıllardaki kentli nüfusu ile bugünkü kentli nüfusu arasındaki artış göz önüne alındığında, böyle bir yerde 10000 kişinin toplanabileceği bir stadyumun elde edilmesi gecikmiş bir proje olarak da düşünülebilir. Karşıyaka halkı hala resmi törenleri ve geleneksel festivalini yapacak bir toplanma alanına sahip değildir. Ancak bu stadyumun bu şekilde geliştirilmesi önerisi, kentsel alt yapıya zarar verecek ve çevresindeki yeşil dokuyu olumsuz olarak etkileyecek bir yaklaşımı da reddetmelidir. Nüfusu yarım milyonu geçen Karşıyaka'nın, bu tip spor ve prestij binalarının çok daha güzel ve kapsamlı olanlarına layık olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.

Bir sahil kenti olan Karşıyaka'nın denizle barışık olan geçmişi; kentli ve deniz ilişkisinin geliştirilerek çok daha iyi bir duruma getirilmesi ve teşvik edilmesi amacıyla, bugünkü imar planında "Yelken barınağı - çekek yeri ve kayıkhane " olarak tanımlanan alanın küçük ve şirin bir "marina"ya dönüştürülmesi de kentsel kıyı kullanımı ve kentsel tasarım ilkelerine aykırı olmayacak bir şekilde çok olumlu bir proje önerisi olarak geliştirilmelidir. Karşıyaka, denizin öbür yanında yer alan Üçkuyular Levent Marina' dan daha güzel ve kapsamlı bir marinaya sahip olmalıdır. Bu marinada kapalı restoran ve kafeteryalardan oluşan büyük hacimli binaları önermekten kaçınılmalı, amatör denizcilik ve yelken sporlarının uygulama alanı olması özelliği başta olmak üzere, tipik bir Akdeniz kenti kimliğini pekiştirecek, kentlinin rekreasyon (dinlence) gereksinimine cevap verecek sahil kafeteryaları, gezinti alanları, seyir terasları, toplanma ve gösteri alanlarını da içermelidir. Özellikle çocuklara deniz sevgisini aşılayacak girişimler de teşvik edilmelidir. Bu alan ve marina için detaylı bir kentsel tasarım projesi hazırlanarak uygulamaya bir an önce geçilmesi ile de Karşıyaka sahilinin genelde köpeklerin gezdirildiği bir gezinti yolu olmaktan da kurtaracaktır.

Böyle bir marinanın yatay silueti arkasından yükselecek zarif ve estetik "KSK PLAZA PRESTİJ BİNASI" da kent siluetine olumlu yönde katkı koyabileceği gibi metropol bir kentte önemli bir odak noktası olma özelliğini de kazanacaktır.

KSK Plaza ile ilgili Amerikan menşeli Cannon Proje firmasının hantal önerisi bir kenara bırakılarak yukarıda anlatılan kapsamda, kente ve kentliye saygılı ve yararlı, yasal mevzuata uygun, detaylı bir kentsel tasarım projesi geliştirilmeli, bu konuda özellikle yerli Mimarlık ve Kentsel tasarım proje firmaları tercih edilerek, yeni bir KSK Prestij binası ve marinası projesi hazırlatılmalıdır. Bu çözüm, kente ve spora duyarlı tüm kesimlerce de teşvik edilerek desteklenmelidir. Böyle bir projenin gerçekte başta Karşıyakalılar olmak üzere tüm İzmirliler için bir kazanım olacağı bilinmelidir.

Geri